Nieuwstad

8 augustus 2017

Nieuwstad

Zoals reeds geschreven bij de Holstraat is er voldoende reden om de straatnaam Nieuwstad te beperken tot een enkele straat. Verder is het volkomen normaal dat de naam wordt voorbehouden aan de dichtbebouwde aftakking die ondertussen een doodlopende straat is geworden. Laat ons dan ook duidelijk stellen dat deze straat oorspronkelijk geen aftakking was, en evenmin doodlopend, maar dat zij gedurende eeuwen mede de belangrijkste verbindingsweg vormde tussen Opdorp en Malderen. Het was maar nadat midden vorige eeuw de huidige Vierbunderstraat (toen nog Hoogweg) een eerste verharding kreeg dat de meeste voerlui een ander traject verkozen. Bijgevolg werd de oude straat op het grondgebied van Malderen geleidelijk verwaarloosd. Wellicht vonden de bewoners van Nieuwstad dat een spijtige zaak, aangezien de afstand tot het dorp van Malderen slechts de helft bedroeg van deze tot de Opdorpse Dries.

Wat de naam Nieuwstad betreft moeten we in herinnering brengen dat de omgeving in 1572 nog een onbewoond heidegebied was dat zich uitstrekte tot Driehuizen. Verder konden we uit de bevolkingslijsten die de Malderense pastoor Certon in 1706, 1712, 1719 en 1725 opstelde, afleiden dat de pastoor iedere keer met de bewoners van Nieuwstad aan zijn rondgang te Opdorp begon. Voor de auteur was het wellicht belangrijk te weten wie zijn paasplicht diende te vervullen. Bij nader onderzoek stelden we vast in de wijk slechts weinig autochtone Opdorpse gezinnen aan te treffen, maar bewoners afkomstig uit Malderen, Londerzeel en Sint-Amands. Dat sterkt ons in de mening dat Nieuwstad niet ontstond als een logische uitbreiding van Opdorp, maar veeleer als een thuishaven voor hen die mogelijk in de zeventiende eeuw bij de ontginning van de heiden waren betrokken. De bevolkingsgroep leunde, gezien de korte afstand, aan bij Malderen (waarmee men ook parochiaal was verbonden) maar verkoos de vrijheid te Opdorp om er zich te vestigen. Het zou ons ook niet verbazen dat de buurt op een zeer korte tijdsspanne plots werd bevolkt en dat daaruit de naam Nieuwstad ontstond, aanvankelijk met een spottende ondertoon, maar nadien toch bestendigd.

Door het feit dat de buurt van Hof Ten Beveren onbebouwd bleef, geloven we niet dat ervan in de zeventiende eeuw en later nog enige aantrekkingskracht uitging. De nabijheid van Malderen en de ligging langs een drukke weg waren destijds allicht interessantere factoren om Nieuwstad als woonplaats te verkiezen.